Aikido Aikikai Bielsko

Zestawienie ważniejszych pojęć i wyrażeń japońskich używanych podczas treningów AIKIDO

DOJO, ETYKIETA, ORGANIZACJA

ARIGATO – dziękuję; (DOMO) ARIGATO GOZAIMASHITA – dziękuję bardzo
DAN – międzynarodowe stopnie mistrzowskie (od 1 do 8), nadawane przez egzaminatorów Aikikai
DOJO – sala ćwiczeń
DOSHU – tytuł aktualnego lidera aikido, prezesa Fundacji AIKIKAI, Dyrektora Generalnego Światowej Kwatery Głównej Aikido; obecnie jest nim Moriteru Ueshiba, wnuk O-Senseia
GASHIO – gest złożenia rąk na wysokości klatki piersiowej
HAJIME – dosł. początek, rozpoczęcie: sygnał rozpoczęcia ćwiczeń dawany przez prowadzącego zajęcia
HAKAMA – szerokie, tradycyjne spodnie japońskie
HOMBU DOJO – dojo centralne, znajduje się przy 17-18 Wakamatsu Cho, Shinjuku-ku, 162 Tokyo; założone przez M. Ueshibę po II w. ś., obecnie stanowi również główną siedzibę Fundacji Aikikai: AIKIDO WORLD HEADQUARTERS
KEIKO GI – strój treningowy
KYU – stopnie uczniowskie (od 6 do1), nadawane przez egzaminatorów Polskiego Stowarzyszenia Aikido
ONEGAI SHIMASU – dosł. “proszę”, zaproszenie do wspólnego ćwiczenia
O-SENSEI – największy nauczyciel, tytuł stosowany do Morihei Ueshiby, twórcy aikido
REI – ukłon
RITSUREI – ukłon w pozycji stojącej
SEIZA – polecenie przyjęcia pozycji siedzącej ( siadu klęcznego na piętach )
SEMPAI – osoba prowadząca zajęcia, nie posiadająca stopnia mistrzowskiego
SENSEI – mistrz, nauczyciel
SUMIMASEN – przepraszam za zrobienie czegoś źle, ale również dla przywołania czyjejś uwagi
TATAMI – materac, z którego układa się matę ( klasyczny wykonany jest ze słomy ryżowej )
TORI – ćwiczący: atakowany, wykonujący technikę ( lub NAGE – rzucający, jap. nageru – rzucać); obrona
UKE – ćwiczący: ten, który atakuje, na którym jest wykonywana technika ( jap. ukeru – przyjmować )

---

LICZEBNIKI

ICHI – 1
NI – 2
SAN – 3
SHI – 4
GO – 5
ROKU – 6
SHICHI – 7
HACHI – 8
KYU – 9
JU – 10
JU – ICHI – 11
JU – NI – 12
NI – JU – 20
SAN – JU – 30
HYAKU – 100
NI – HYAKU – 200
SEN – 1000

---

POSTAWA, RUCHY, KROKI, PRZEWROTY, ĆWICZENIA

POSTAWA
AI HANMI – układ ćwiczących: obie osoby stoją w tej samej pozycji
GYAKU HANMI – układ ćwiczących: “pozycja lustrzana”, osoby ćwiczące stoją w odwrotnych pozycjach, jakby stanowiły własne odbicie lustrzane
HIDARI KAMAE – postawa z lewą nogą z przodu
MIGI KAMAE – pozycja z prawą nogą z przodu
SHIZENHON TAI – pozycja “na baczność”
SHIZEN TAI – pozycja swobodna, naturalna, stopy rozstawione na szerokość barków, ręce wzdłuż tułowia
ZA HO – pozycja siedząca
SEIZA – polecenie przyjęcia postawy siedzącej

---

RUCHY, KROKI

ASHI SABAKI – ruch stóp
AYUMI ASHI – krok przestawny
IRIMI – wejście, ruch w przód
KOKYU NO HENKA – “ruch z oddechem”: krok do przodu z uniesieniem obydwu rąk na wysokość oczu w połączeniu z wydechem i świadomością przepływu energii od centrum przez całe ciało, ramiona aż do dłoni, zwrot, wdech i ten sam ruch w przeciwną stronę z wydechem, następnie noga znajdująca się z przodu zmienia płaszczyzę ruchu o 90 stopni krokiem w bok w stronę wnętrza stopy; oddech i ruch ciała muszą być w harmonii
KOKYU TENKAN HO – “obrót z oddechem”: podstawowe ćwiczenie przygotowujące do SHIHO NAGE; kroki jak w KOKYU NO HENKA, ruch rąk to podnoszenie i opuszczanie TE – GATANA czyli ręki – miecza; opuszczanie ręki następuje jednocześnie z krokiem; wszystkie ruchy muszą być wykonywane w harmonii z oddechem
OKURI ASHI – krok odstawny
OMOTE – kierunek ruchu: w stronę twarzy, przodu partnera
SABAKI – ruch
SHIHO GIRI – ruch cięcia bokkenem, lub ruch imitujący to cięcie, wykonywany w czterech kierunkach
SHIKKO – poruszanie się w pozycji klęczącej
TAI SABAKI – sposoby przemieszczania ciała
TENKAI – zwrot w miejscu, obrót ciała o 180 stopni bez wykonywania kroków
TENKAN – dosł. “przekształcić”; w wersji podstawowej: obrót ciała o 180 stopni z wycofaniem nogi
TSUGI ASHI – krok dostawny
URA – kierunek ruchu: do tyłu, w stronę pleców partnera
ZEMPO (IRIMI) TENKAI ASHI – krok naprzód i zwrot w miejscu
PRZEWROTY
MAE UKEMI – przewrót w przód
USHIRO UKEMI – przewrót w tył
YOKO UKEMI – przewrót w bok

---

ĆWICZENIA

AIKI TAISO – zestaw ćwiczeń rozgrzewająco-rozciągających, mających zharmonizować organizm i przygotować do zasadniczej części zajęć
FUNAKOGI TAISO – “ćwiczenie wiosłowania”, ćwiczenie wzmacniające pozycję, mające na celu rozbudzenie (dźwięczne wiosłowanie) i scentrowanie Ki (FURITAMA)
HAISHIN UNDO – ćwiczenie rozciągająco-rozluźniające, stosowane przeważnie na koniec zajęć, polegające na naciągnięciu na plecy partnera, który trzyma nas za nadgarstki
IKKYO UNDO – ćwiczenie przygotowujące do IKKYO
KOHO UKEMI UNDO – “ćwiczenie przewrotów w tył”, ćwiczenie przygotowujące do ukemi
KOKYU HO – “ćwiczenie oddechu”, ćwiczenie wykonywane w pozycji stojącej lub siedzącej, polegające na dojściu do centrum partnera, poznawaniu pracy jego ciała przy jednoczesnej pracy nad własnym oddechem
ORENAI TE – “niezginalna ręka”, intencją jest wyobrażenie i doświadczenie przepływu Ki przez ramię
TAI NO TENKAN HO – wykorzystanie ruchu tenkan w ćwiczeniu z partnerm: obrót ciała o 180 stopni z uniesieniem rąk, jakby w ruchu trzymania dużej kuli
TEKUBI – “nadgarstek”, ćwiczenia rozgrzewające nadgarstki
ZENGO UNDO – “ćwiczenie w przód i w tył”, ćwiczenie ruchu bioder, rąk i przepływu Ki w linii prostej do przodu i do tyłu
ATAKI: UCHWYTY, UDERZENIA, KOPNIĘCIA KATA TORI – uchwyt za bluzę na wysokości ramienia
KATA TORI MEN UCHI – uchwyt za bluzę na wysokości ramienia z jednoczesnym uderzeniem w twarz
KATATE TORI – uchwyt za rękę
KATATE ROTE TORI (= MOROTE TORI)
MAE GERI – proste kopnięcie w przód
MOROTE TORI – uchwyt dwiema rękami za jedną rękę MUNE TORI MEN UCHI – uchwyt za bluzę na wysokości klatki piersiowej z jednoczesnym uderzeniem w twarz
RO KATA TORI – uchwyt za bluzę dwiema rękami
RO HIJI TORI – uchwyt za bluzę na wysokości łokci ( lub za łokcie ) obiema rękami
RYOTE TORI – uchwyt za dwie ręce
SHOMEN UCHI – cięcie proste mieczem lub ręką w płaszczyźnie pionowej
TSUKI – uderzenie proste
USHIRO ERI TORI – uchwyt z tyłu za kołnierz
USHIRO KATATE TORI KUBI SHIME – uchwyt z tyłu za rękę z jednoczesnym duszeniem
USHIRO RYOSODE TORI – uchwyt z tyłu za dwa rękawy
YOKOMEN UCHI – cięcie ukośne z lekkim zejściem na bok

---

BROŃ UŻYWANA PODCZAS TRENINGÓW

BOKKEN – miecz drewniany
JO – kij
TANTO – nóż drewniany
IAITO – miecz
SPOSOBY ĆWICZENIA I WYKONYWANIA TECHNIK
CHUDAN – średnia wysokość ( tułów, splot słoneczny )
GEDAN – nisko ( poniżej bioder )
HANMI HANDACHI WAZA – tori siedzi, uke stoi
HENKA WAZA – odmiany techniki podstawowej
IPPAN GEIKO – tori jest atakowany przez jednego uke
JIYU WAZA – tori wykonuje dowolne techniki
JO TORI – metody obrony przed atakiem kijem JODAN – wysoko ( głowa, szyja, ramiona )
KAESHI WAZA – kontrtechniki
KAKARI GEIKO – tori jest atakowany przez kilku uke, nadchodzących kolejno, z jednego kierunku
KATA – skodyfikowana forma ruchu
KUMI TACHI – ćwiczenia z partnerem przy użyciu bokkena
SUBURI – ćwiczenia indywidualne przy użyciu bokkena i jo
SUWARI WAZA – techniki lub ćwiczenia wykonywane w pozycji klęczącej
TACHI TORI – metody obrony przed atakiem mieczem
TACHI WAZA – techniki lub ćwiczenia wykonywane w pozycji stojącej
TANINZU KAKARI GEIKO – tori jest atakowany przez kilku uke, atakujących z dowolnego kierunku
TANTO TORI – metody obrony przed atakiem drewnianym nożem
USHIRO WAZA – atak od tyłu

---

TECHNIKI: UNIERUCHOMIENIA, RZUTY

OSAE ( KAESHI ) WAZA – unieruchomienia
IKKYO – pierwsza forma unieruchomienia
NIKKYO – druga forma unieruchomienia
SANKYO – trzecia forma unieruchomienia
YONKYO – czwarta forma unieruchomienia z uciskiem na czuły punkt przedramienia
GOKYO – piąta forma unieruchomienia ( szczególnie przydatna w obronie przed atakiem yokomen uchi z nożem )
HIJIKIME OSAE – forma unieruchomienia przeciwnika z wykorzystaniem dźwigni na staw łokciowy
NAGE WAZA – rzuty
KOTE GAESHI – rzut przez skręcenie nadgarstka, wykonywany również jako unieruchomienie
SHIHO NAGE – rzut podstawowy, tzw.”rzut w cztery strony”
IRIMI NAGE – rzut przez “irimi”, wejście w partnera
KOKYU NAGE – dosł. “rzut oddechem”
KOSHI NAGE – rzut przez biodro
UCHI KAITEN NAGE – rzut obrotowy, wykorzystujący ruch do wewnątrz, przejście pod ramieniem partnera
SOTO KAITEN NAGE – rzut obrotowy, wykorzystujący ruch na zewnątrz
UDEKIME NAGE – rzut wykorzystujący dźwignię na staw łokciowy
TEN CHI NAGE – rzut “niebo – ziemia” ( jap. ten – niebo, chi – ziemia )
JUJIGARAMI – rzut przez skrzyzowanie rąk